Op verzoek van Renate Beckers van de LinkedIn-groep ‘Opgavegericht werken in de publieke sector’ plaatsen we de komende tijd een aantal artikelen over opgaven gestuurd werken.
In 2012 publiceerden we ons eerste artikel over opgaven gestuurd werken. Al enige jaren daarvoor verzorgden we veel trainingen gericht op samenwerking rond concrete opgaven op het terrein van veiligheid, gezondheid, energie, verkeersinfrastructuur en jeugd. De term “opgave’’ gebruikten we al en we waren vooral bezig met het uitproberen van een nieuwe werkwijze.
Steevast kregen we van deelnemers aan trainingen te horen: ‘een hele goede werkwijze, deze geeft veel energie en in één middag heb ik meer gerealiseerd dan de afgelopen weken of maanden’.
Op de vraag: ‘gaan jullie deze werkwijze ook morgen toepassen?’, was het antwoord teleurstellend: ‘nee, helaas, morgen moeten we weer vergaderen en hebben we het er te druk voor’. Of: ‘ik zou wél willen, maar bij ons lukt dat niet’.
In ons eerste artikel probeerden we een organisatie te schetsen die deze werkwijze wél mogelijk maakt: “Naar een opgaven gestuurde organisatie: samen meer realiseren”. Volg hier de link naar ons artikel.
Daarmee hebben we ook de begrippen “opgaven gestuurde organisatie” en “opgaven gestuurd werken” geïntroduceerd.
Als overheid ben je er om nuttige en goede zaken te realiseren voor de samenleving. Dat is het ijkpunt. Wat je concreet wilt betekenen is sturend en bepalend. Een opgave houdt in om ‘alles te doen wat nodig is om van de huidige naar de gewenste situatie te komen’. De opgave stuurt wat nodig is!
De term ‘opgave’ betekent ook dat het niet vanzelf gaat. Vaak is inzet, doorzettingsvermogen en inventiviteit gevraagd om de opgave te realiseren. Een opgave biedt een neutrale vlag waaronder verschillende partijen – met elk eigen doelen – kunnen samenwerken.
Opgavegericht werken zien we als mogelijke voorfase. Winst is dat je niet alleen focus hebt op de bedoeling (de gewenste situatie), maar dat je ook goed zicht hebt op wat je moet overbruggen: waar sta je nu en hoe groot is het verschil met waar je naar toe wil?
Opgavegericht werken heeft wél een grote beperking als je het daarbij laat, namelijk het voort laten bestaan van vrijblijvendheid. Op iets gericht zijn is goed, het is een goede bedoeling, maar dit betekent vaak niet zo veel.
Toen het Planbureau voor de Leefomgeving concludeerde dat het Kabinet de klimaatdoelen in 2020 niet ging halen, was de reactie van premier Rutte wederom vrijblijvend: “het doel is om het doel te halen”.
Opgaven gestuurd werken vraagt meer. Om te beginnen, vooraf een goede inschatting maken van wat het vraagt om de opgave te realiseren. Vervolgens de opgave laten sturen in plaats allerlei andere zaken zoals interne kwesties: welk team is nodig, welke middelen moeten worden vrijgemaakt, met wie moeten we samenwerken, et cetera.
Voor de discussie: Wat heb jij nodig om Opgaven gestuurd te werken? Welke voorwaarden moeten dan ingevuld?